ยารักษาโรคคือหนึ่งในปัจจัยสี่ที่จำเป็นสำหรับมนุษย์ทุกคน ดังนั้นเราจึงควรศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับยาประเภทต่าง ๆ ให้รู้รายละเอียดโดยขั้นพื้นฐาน เพื่อความปลอดภัยของตัวของเราเองและคนที่คุณรัก โดยยาแต่ละอย่างสามารถบรรเทาอาการและรักษาโรคได้แตกต่างกันไป แต่ข้อเสียจากการรับประทานยาอย่างไม่ถูกต้องก็มีอยู่เช่นเดียวกัน และแม้ว่าเราจะรับประทานยาอย่างถูกต้องตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรแล้วก็ตาม แต่ก็อาจพบผลข้างเคียงของยาได้เช่นกัน บทความนี้จึงมาแนะนำถึงวิธีการใช้งานอย่างถูกต้องมาฝากกันค่ะ
ถามเภสัชกรก่อนใช้
แน่นอนว่าตอนที่เราไปซื้อยาต่าง ๆ ส่วนใหญ่เราก็ต้องซื้อจากร้านขายยา มีบ้างที่อาจจะซื้อจากร้านสะดวกซื้อ แต่ก็มักจะเป็นยาทั่วไปที่ไม่ค่อยอันตราย และไม่ค่อยพบผลข้างเคียงเท่าไรนัก ดังนั้นหากเรามีโอกาสได้ซื้อยากับเภสัชกรโดยตรงแล้ว ควรถามถึงวิธีการรับประทานยาว่าควรกินตอนไหน กินก่อนหรือหลังอาหาร หรือสามารถกินตอนท้องว่างได้ และยาที่ซื้อไปมีผลข้างเคียงอะไรที่อาจพบได้บ้าง เพื่อให้เรารับประทานยาอย่างถูกต้อง นอกจากจะทำให้ยาดังกล่าวนั้นทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพแล้ว ยังสามารถลดผลข้างเคียงจากยาไปได้อีกด้วย
อ่านฉลากก่อนใช้
แม้ว่าก่อนซื้อจะถามข้อมูลและรายละเอียดจากเภสัชกรแล้วก็ตาม แต่ก่อนรับประทานจริงก็ควรอ่านฉลากก่อนใช้ทุกครั้ง เพราะในฉลากจะระบุรายละเอียดเกี่ยวกับยาตัวนั้นไว้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นส่วนผสม วิธีรับประทาน อาการข้างเคียง ซึ่งบางอย่างเภสัชกรอาจจะไม่ได้บอกหรือลืมบอกตอนที่เราไปซื้อยาก็ได้ และแม้ว่าจะรับยาจากโรงพยาบาลก็ต้องอ่านฉลากก่อนใช้เช่นเดียวกัน เพื่อความปลอดภัยของตัวคุณเองและคนที่คุณรัก
ศึกษาตัวยาก่อนใช้
โดยเราควรรู้รายละเอียดเกี่ยวกับตัวยานั้นเป็นอย่างดี เช่น ยานั้นมีชื่อเฉพาะทางวิทยาศาสตร์หรือทางการแพทย์ว่าอะไร เพราะเราอาจกินยาคนละยี่ห้อที่ชื่อทางการแพทย์เหมือนกัน ทำให้กินยาซ้ำซ้อนกันได้ และต้องดูด้วยว่าตัวยามีปริมาณกี่มิลลิกรัมหรือกี่มิลลิลิตร เพื่อจะได้ไม่กินเกินตามที่หมอสั่ง หรือตามที่ร่างกายควรได้รับ และควรสังเกตความผิดปกติของตัวยาที่เปลี่ยนไป เช่น สี กลิ่น ขนาด รูปร่าง มีความเปลี่ยนไปจากเดิมหรือไม่ รวมทั้งดูวันหมดอายุด้วย หากไม่แน่ใจว่าควรรับประทานยาดังกล่าวต่อไปหรือไม่ ให้นำยาตัวนั้นไปปรึกษาหมอหรือเภสัชกร
หลีกเลี่ยงความเสี่ยง
ยาบางตัวไม่ควรรับประทานพร้อมกับยาหรืออาหารบางชนิด ทางที่ดีที่สุดเราควรรับประทานยาพร้อมกับน้ำเปล่าเท่านั้น โดยไม่ควรรับประทานยาพร้อมกับน้ำผลไม้ นม ชา กาแฟ เครื่องดื่มต่าง ๆ โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม เพราะนอกจากจะลดประสิทธิภาพของตัวยาลงแล้ว อาจทำให้เราหรือผู้ที่รับประทานยาเข้าไปมีอาการแย่ลงได้เช่นกัน และยาบางตัวก็ไม่ควรรับประทานพร้อมกับยาหรืออาหารบางอย่าง เช่น ยาที่มีคุณสมบัติสามารถละลายลิ่มเลือดได้ ไม่ควรรับประทานกับวิตามินต่าง ๆ โดยเฉพาะวิตามินเค หรือสมุนไพรอื่น ๆ รวมทั้งยาปฏิชีวนะ อย่างยาแอสไพริน หรือยาฆ่าเชื้อบางตัว เพราะอาจจะทำให้เลือดหยุดไหลช้า จนเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้เช่นกัน
สังเกตผลข้างเคียง
เมื่อรับประทานยาไปแล้วสักพัก ประมาณ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมง ให้ดูผลข้างเคียงของยาที่เกิดขึ้นกับร่างกายของเรา เช่น อาการปวดหัว คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง วิงเวียนศีรษะ หรือเกิดผื่นขึ้นทั่วร่างกายหรือไม่ หากมีอาการดังกล่าวหรือไม่สามารถทนรับผลข้างเคียงจากตัวยานั้นได้ ให้ไปพบแพทย์โดยด่วน เพราะคุณอาจมีอาการแพ้ยานั่นเอง ซึ่งแพทย์อาจจะพิจารณาให้เปลี่ยน ลด หรืองดยาตัวนั้นแทน เพื่อความปลอดภัยของตัวคุณนั่นเอง
จะเห็นได้ว่าแม้ยาจะมีประโยชน์ สามารถรักษาและบรรเทาอาการต่าง ๆ ของโรคแต่ละชนิดได้ แต่ก็มีโทษด้วยเช่นกัน ทางที่ดีในการป้องกันไม่ให้ยาส่งผลเสียต่อร่างกายของเรา ควรศึกษาวิธีใช้ สอบถามรายละเอียดจากเภสัชกร อ่านฉลากบนบรรจุภัณฑ์ของยาก่อนรับประทาน หรือก่อนนำให้ผู้ป่วยกินทุกครั้ง เพื่อความปลอดภัยของตัวของคุณเองและคนที่คุณรัก รวมทั้งยังทำให้ยามีประสิทธิภาพในการรักษาโรคต่าง ๆ ได้อย่างดีอีกด้วย
